Technologie

Spoiwa lutownicze – gdzie są wykorzystywane?

21 lutego 2022 at 22:13 By

Lutowanie to czynność umożliwiająca połączenie ze sobą metalowych przedmiotów. Właśnie przy tym procesie potrzebne jest spoiwo lutownicze. Spoiwo lutownicze, znane również pod nazwą lut lub lutowie, to stop metali lub metal, który umożliwia połączenie ze sobą materiałów.

Lut musi mieć temperaturę topnienia niższą niż temperatura topnienia przedmiotów, które mają być złączone. Uwzględnienie odpowiedniej temperatury umożliwia stopienie się wyłącznie spoiwa. Następnie stopiony lut wypełnia szczelinę między lutowanymi metalami. Między spoiwem a lutowanymi przedmiotami musi dojść do wiązania metalicznego. Osiąga się je dzięki temu, ze lut zwilża powierzchnie metali.

Podział spoiw lutowniczych

Takie spoiwa mogą być w postaci drutu, lasek czy taśm. Ważną kwestią przy podziale lutów jest wspomniana już wcześniej temperatura. Wyróżnia się luty twarde i miękkie. Pierwsze z nich topią się w temperaturze powyżej 450°C, natomiast luty miękkie poniżej 450°C. Można spotkać się też z lutowaniem wysokotemperaturowym, czyli takim, podczas którego spoiwo lutownicze topnieje dopiero powyżej 900°C.

Luty twarde

Lutowanie twarde przydaje się podczas łączenia materiałów takich jak: stal węglowa, stal chromowa, złoto czy mosiądz. Podczas tego procesu konieczne jest używanie odpowiednich topników. Wyróżnia się kilka rodzajów lutów twardych, które można wyodrębnić ze względu na ich główny składnik, np. luty miedziane, luty aluminiowe czy luty złote.

Luty miękkie

Lutowanie miękkie najczęściej topi się w temperaturach od 180°C do 280°C. Jego skład chemiczny bywa różny, również forma, w jakiej występuje przyjmuje różne postacie. Czasem jest to drut, płytka, a innym razem proszek. Najczęściej do tego typu spoiwa dodawana jest cyna.

Jakie metale wykorzystuje się do produkcji spoiw lutowniczych?

Miedź

Jeśli chodzi o rodzaje metali, z jakich się je tworzy, to są one różne. Często można spotkać spoiwa miedziane. Lut tego typu bardzo dobrze sprawdzi się np. do spawania konstrukcji miedzianych metodą TIG i MIG czy do łączenia stali szybkotnących. Lutowie miedziane może być w czystej postaci lub z dodatkiem krzemu, srebra czy manganu. Popularne na rynku są również spoiwa miedziano-fosforowe, które sprawdzą się podczas lutowania miedzi i jej stopów. Właściwością tego lutu jest niska temperatura lutowania oraz dobra przewodność elektryczna.

Srebro

Kolejnym rodzajem metalu wykorzystywanym do produkcji spoiw jest srebro. Luty srebrne wykorzystywane są do łączenia stali, stopów srebra oraz miedzi. Różne dziedziny przemysłu korzystają właśnie z tego rodzaju lutu. Spoiwa srebrne charakteryzują się odpornością na działanie kwasów i zasad, a także mają dobrą przewodność elektryczną.

Mosiądz

Luty mosiężne to spoiwa, które mogą występować w czystej formie lub wzbogacane są dodatkowo o cynę czy krzem. Stosuje się je do przede wszystkim do łączenia żeliwa, miedzi oraz stali.

Cyna

Do produkcji spoiw lutowniczych wykorzystuje się również cynę. Luty cynowe mają niską temperaturę topnienia. Stosuje się je w przemyśle elektrotechnicznym oraz do połączeń typu miedź–miedź.

Gdzie wykorzystuje się spoiwa lutownicze?

Spoiwa lutownicze potrzebne są wszędzie tam, gdzie zachodzi potrzeba obróbki metali. Lutowanie wykonuje się w fabrykach, warsztatach, ale nawet można to robić we własnym domu. Przy pomocy lutownicy i lutów można złączyć ze sobą każdy metal czy element elektroniki, naprawić przewody, a nawet połączyć rury.

O czym należy pamiętać, decydując się na jakieś lutowie?

Wybranie odpowiedniego spoiwa lutowniczego to klucz do sukcesu. Luty i metale, które mają zostać połączone, powinny mieć podobną odporność na wystąpienie korozji. Podsumowując najważniejsze kwestie – zawsze należy pamiętać o tym, że temperatura topnienia spoiwa musi być niższa niż temperatura lutowanych przedmiotów. Dobrze, aby lut zwilżał we właściwy sposób powierzchnie metali. Udane lutowanie odbędzie się wtedy, gdy spoiwo będzie plastyczne i wytrzymałe. Warto również zwrócić uwagę na to, aby stopiony lut nie utleniał się.

Tylko dobrze dobrane lutowie zapewnia prawidłowy przebieg całego procesu i daje gwarancję na trwałe połączenie metali. W innym przypadku istnieje ryzyko słabego połączenia czy nawet zniszczenie metali.

Comments are closed.