Lutowanie twarde – jak odpowiednio dobrać luty?

Lutowanie twarde to często używana technika lutowania, wykorzystywana w różnych dziedzinach przemysłu. Zapewnia dużo większą wytrzymałość połączenia niż lutowanie miękkie, a także charakteryzuje się dużo większą wytrzymałością na wysokie temperatury.

Istnieje wiele różnych rodzajów lutów wykorzystywanych w tej metodzie, przez co można je dopasować do materiału, z jakiego stworzone są lutowane elementy oraz do warunków, w jakich muszą one pracować. Lutowanie twarde umożliwia łączenie takich materiałów jak stal wolframowa, węglowa, molibdenowa, chromowa, niklowa, miedź, mosiądz, srebro, złoto, brąz, a nawet płytki węglików spiekanych. Przed przystąpieniem do lutowania bardzo ważne jest dobranie odpowiedniego lutu do materiału, na jakim zamierzamy pracować. Tylko w taki sposób uzyskamy trwałe i wytrzymałe połączenie.

Czym charakteryzuje się lutowanie twarde?

Lutowanie twarde to sposób łączenie elementów metalowych za pomocą spoiwa lutowniczego twardego. O tej metodzie lutowania mówi się wtedy, gdy temperatura topnienie spoiwa wynosi więcej niż 450 stopni Celsjusza. Wymaga ona także dużo większych umiejętności niż lutowanie miękkie i dodatkowo jest trochę bardziej niebezpieczna z racji pracy przy bardzo wysokich temperaturach. Przy lutowaniu twardym wykorzystuje się także specjalistyczne narzędzia, stworzone specjalnie z myślą o tej technice lutowania. Są to m.in. palnik acetylenowo-tlenowy, ognisko kowalskie lub lampa lutownicza. Należy pamiętać, że temperatura 450 stopni Celsjusza to dolna granica. Niektóre metale wymagają lutowania nawet w kilkukrotnie wyższej temperaturze.

W metodzie lutowania twardego wykorzystuje się najczęściej takie luty jak: luty srebrne, miedziane, mosiężne, miedziano-fosforowe i wiele innych, które dobiera się na podstawie materiału, z jakiego zbudowane są lutowane elementy oraz tego, w jakich warunkach mają one pracować. Ważnym elementem podczas lutowania twardego jest również topnik. Jest to substancja ułatwiająca proces lutowania, a także wpływająca pozytywnie na trwałość i wytrzymałość połączenia. Zadaniem topników jest usuwanie warstwy niemetalicznych związków z powierzchni lutowanej, a także zapobieganie powstawaniu tlenków podczas procesu lutowania na powierzchni lutowanej. Topnik może występować jako osobny składnik, ale istnieją również luty otulone, które posiadają warstwę topnika, przez co nie jest wymagane stosowanie go jako osobnego akcesorium.

Jak dobrać odpowiedni lut twardy? 

Dobranie odpowiedniego lutu twardego jest kluczem do stworzenia wytrzymałego i trwałego połączenia. Rodzaj lutu dobiera się na podstawie rodzaju materiału, z jakiego stworzony jest lutowany element, a także na podstawie jego przeznaczenia oraz warunków, w jakich będzie pracował. Luty mosiężne będą dobrym wyborem w lutowaniu wszelkiego rodzaju rur konstrukcyjnych, a także podczas budowania instalacji zimnej wody zbudowanych ze stali ocynkowanej. Luty mosiężne łączą znakomicie stopy miedzi, stali oraz żelaza ciągliwego. Luty miedziane występują w postaci czystej miedzi, ale także jako luty z różnymi dodatkami, które poszerzają ich możliwości. Luty miedziane z dodatkiem krzemu i manganu stosowane są także w spawaniu techniką MIG oraz TIG elementów miedzianych. Luty miedziano-fosforowe sprawdzą się znakomicie przy lutowaniu miedzi z miedzią. Ich atutem jest także to, że nie wymagają użycia topnika, co znacząco ułatwia pracę. Luty twarde srebrne sprawdzą się idealnie podczas łączenia elementów stalowych (w tym stali nierdzewnej), niklowych oraz innych jego stopów i miedzi. Utworzona na ich podstawie spoina odporna jest na wysokie temperatury i posiada bardzo dobrą trwałość. Należy pamiętać o tym, że wybór odpowiedniego lutu ma największy wpływ na wytrzymałość, trwałość oraz szczelność połączenia.