Jakie wymagania minimalne powinny spełniać maszyny?

Częstym powodem występowania wypadków i niebezpiecznych sytuacji w pracy jest sprzęt, a zwłaszcza różnego rodzaju maszyny. Często następują one podczas obsługi produkcyjnej maszyn i urządzeń. Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom to jedno z głównych zadań spoczywających na pracodawcy. Działaniem zwiększającym bezpieczeństwo i wpływającym na ochronę zdrowia i życia w czasie pracy jest kontrolowanie spełniania przez maszyny minimalnych wymagań.

Czym są wymagania minimalne dla maszyn?

Minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn dotyczy przede wszystkim pracodawców, których pracownicy używają maszyn podczas pracy. Przeprowadzenie oceny dostosowania maszyny do minimalnych wymagań do pracy dokonuje pracodawca. Mówi o tym rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników w czasie pracy.

Minimalne wymagania powinny spełniać maszyny, które są użytkowane na stanowiskach pracy oraz sposoby działania pracodawcy wraz z pracownikami, aby zapewnić im bezpieczeństwo są określone właśnie w przepisach.

Wymagania względem maszyn

Spełnienie wymagań stawianych względem maszyn jest konkretną procedurą, która pozwala na weryfikację czy dana maszyna lub urządzenie są zgodne z wymaganiami określonymi w prawie europejskim i obowiązującymi normami. Aby to spełnić pracodawca powinien powołać zespół specjalistów. Dobrze, aby wśród nich znalazł się elektryk, mechanik oraz specjalista do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Ich celem będzie dokonanie oceny maszyn. Zadanie to może również zostać zlecone ekspertom ze specjalnych jednostek. Przepisy nie określają wymagań stawianych wobec osób wykonujących tą czynność.

Kolejnym elementem jest dokonanie tytułowej oceny maszyn. Pomocne w tym jest korzystanie z odpowiednich pomocy, takich jak:

• instrukcja obsługi maszyny;
• dokumentacja maszyny;
• listy kontrolne, poradniki;
• informacje o warunkach środowiska pracy, w którym użytkowane są maszyny;
• dokumenty z przeprowadzonych remontów i modernizacji urządzenia;
• uwag pracowników zajmujących się obsługą maszyny.

W przypadku wykrycia niezgodności konieczne jest ich wymienienie i przygotowanie zaleceń oraz planu naprawczego, którego celem jest zapewnienie zgodności maszyny z jej przeznaczeniem. Po tym etapie pracodawca musi wprowadzić zalecone podczas oceny zmiany. Proces naprawczy powinien być potwierdzony odpowiednimi protokołami. Tak, aby w przypadku kolejnych ocen dostępna była pełna dokumentacja.

Po wykonaniu planu naprawczego wystawiany jest dokument, oddzielny dla każdej maszyny, którego celem jest potwierdzenie, że maszyna spełnia minimalne wymagania określone w rozporządzeniu i nie stanowi zagrożenia dla pracowników. Słowem, że jest zgodna z przepisami BHP.

Pracodawca musi wyłączyć z użytkowania te wszystkie maszyny, które nie spełniają minimalnych wymagań. Cała dokumentacja z procesu oceny spełniania minimalnych wymagań musi być przechowywana wraz z pozostałymi dokumentami dotyczącymi maszyny.

Jakie są minimalne wymagania dotyczące użytkowania maszyn?

Wymagania minimalne, jak sama ich nazwa wskazuje są niezbędne do spełnienia, aby zapewnić bezpieczne użytkowanie osobom, które je obsługują. Dotyczą one zarówno spraw organizacyjnych, jak i technicznych. Za dostosowanie maszyn do wymagań minimalnych odpowiedzialny jest każdy pracodawca, który udostępnia pracownikom do pracy maszyny oraz innego rodzaju sprzęt roboczy. Na nim ciąży dostosowanie do sprzętów do wszystkich wymogów.

Wśród nich należy zwrócić uwagę na:

• elementy sterownicze – ich widoczność, sposób oznakowania oraz umieszczenie poza strefami zagrożenia;
• sposób uruchomienia maszyny – powinien być możliwy tylko przez celowe działanie wykonywane na przeznaczonym do tego celu układzie sterowania;
• możliwość całkowitego i bezpiecznego zatrzymania – układ umożliwiający wykonanie tej czynności musi być sprawny;
• wyposażenie maszyn w system zatrzymania awaryjnego – standardowy czas zatrzymania może powodować zagrożenie w sytuacji wystąpienia niebezpieczeństwa;
• zabezpieczenie przed odłamkami i emisją gazów, oparów, pyłków lub płynów – odpowiednie ekrany zabezpieczające oraz urządzenia wyciągowe muszą zapewniać bezpieczeństwo przed wspomnianymi czynnikami;
• mocowanie maszyn – w sposób nie zagrażający ich samoistnemu przemieszczaniu się;
• oświetlenie maszyn i miejsc stanowiska pracy – dobra widoczność  i oświetlenie są niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa;
• informacje dotyczące obsługi i ostrzeżeń – powinny być umieszczone w łatwo dostrzegalny sposób i powinny być widoczne.

Spełnienie minimalnych wymagań dla maszyn jest bardzo ważnym zadaniem, które wpływa na zapewnienie ciągłości procesów i przede wszystkim bezpieczeństwa pracowników. Przystosowanie do tego maszyn jest ciągłym procesem, który wymaga rzetelnego i uczciwego podejścia, oraz podejmowania działań naprawczych i inwestycji w bezpieczeństwo.