Co generuje największy ślad węglowy w rolnictwie?

Coraz częściej wspomina się o śladzie węglowym przedsiębiorstw funkcjonujących w różnych sektorach gospodarczych. Niezależnie od tego czym zajmuje się dana organizacja – w mniejszym lub większym stopniu jej działania wpływają na stan środowiska naturalnego. Największy ślad węglowy wykazują takie sektory jak przemysł spożywczy, rolniczy oraz transportowy. Zwłaszcza rolnictwo, które jest niezbędne do zapewnienia zdrowej i pełnowartościowej żywności, jest odpowiedzialne za największą emisję gazów cieplarnianych do atmosfery. 

Ślad węglowy – czym jest? 

Ślad węglowy to suma emisji gazów cieplarnianych, które są produkowane na każdym etapie łańcucha dostaw. Jako elementy śladu węglowego zalicza się dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu oraz inne gazy zaliczane do grupy CO2. Nic zatem dziwnego, że o śladzie węglowym bardzo często mówi się jako o negatywnym śladzie ekologicznym, który niszczy środowisko naturalne. 

Jeszcze do niedawna to przemysł odzieżowy wyróżniał się największym poziomem śladu węglowego. Obecnie to sektor rolnictwa posiada największy wskaźnik emisji gazów cieplarnianych. Uznaje się, że ślad węglowy pochodzący z hodowli wynosi aż 17 procent całkowitej emisji gazów w UE. Dodając do tego ilość emisji gazów cieplarnianych z produkcji pasz i nawozów, które są niezbędne w rolnictwie, skala procentowa znacznie rośnie – w sumie aż 35 procent.

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej zakłada, że do 2050 produkcja śladu węglowego zostanie maksymalnie obniżona na rzecz bardziej ekologicznych form. 

Jakie są przyczyny emisji śladu węglowego w rolnictwie? 

Rolnictwo, a tym samym produkcja żywności wyróżnia się najwyższym wskaźnikiem emisji gazów cieplarnianych nie tylko w Europie, ale również w Stanach Zjednoczonych oraz Chinach. Oznacza to wymuszenie na producentach lokalnych oraz globalnych koncernach redukcję śladu węglowego w całym łańcuchu dostaw – zwłaszcza na poziomie rolnictwa. 

Eksploatacja ziemi sprawia, że nie pochłania ona takiej ilości produkowanego dwutlenku węgla. Podobnie jak oceany, to właśnie gleba może odegrać kluczową rolę w minimalizowaniu zmian klimatycznych. Jednakże wykorzystywanie w uprawach oraz hodowli mocnych środków ochrony roślin oraz chemicznych oprysków prowadzi do trwałego zanieczyszczania gleby, a tym samym – utraty jej funkcji. Przekłada się ona to na inne sektory przemysłu żywieniowego – zwłaszcza produkcję pasz do hodowli czy proces pakowania i transportu do sprzedaży. 

Etapy produkcji w rolnictwie a ślad węglowy 

Każdy z etapów produkcji żywności jest odpowiedzialny za nadmierną emisję gazów cieplarnianych. Rolnictwo pełne pestycydów i nawozów, a następnie kolejne formy przerabiana plonów na pasze dla zwierząt czy żywność dla ludzi, mocno przyczynia się do powstania wysokiego śladu węglowego. Stąd też pojawienie się strategii rolnictwa ekologicznego od pola do stołu, który opiera się na wykorzystywaniu jedynie takich metod uprawy, produkcji i dystrybucji, które nie wpływają negatywnie na środowisko naturalne. 

W jaki sposób zredukować ślad węglowy w rolnictwie?

Zredukowanie śladu węglowego w rolnictwie jest możliwe. Strategia, która to umożliwia polega na podjęciu konkretnych działań:

1. Uprawy ekologiczne – zwłaszcza rolnictwo węglowe, zwiększające szansę na magazynowanie tego pierwiastka w glebie. W efekcie zachodzi zjawisko zwiększania materii organicznej, która jest odpowiedzialna za urodzaj ziemi. Wykorzystuje się tego m.in. wzbogacenie płodozmianów, stosowanie międzyplonów (czyli roślin okrywowych) oraz agroleśnictwo. 
2. Ograniczenie marnotrawienia żywności poprzez wdrożenie zrównoważonej konsumpcji żywności. 
3. Zaprzestanie fałszowania żywności w całym łańcuchu dostaw. 

Obliczanie śladu węglowego – gotowe kalkulatory i pomoc specjalistów 

Każde przedsiębiorstwo ma możliwość obliczenia swojego śladu węglowego. Należy jednak pamiętać, że ten proces obejmuje wszystkie etapy produkcji, magazynowania, transportu oraz utylizacji nadstanów. Możliwe jest wykorzystanie gotowych kalkulatorów śladu węglowego, ale należy pamiętać, że bez odpowiednich danych oraz wiedzy, wyniki nie będą miarodajne. 

Bardziej efektywną drogą do obliczenia emisji gazów cieplarnianych przedsiębiorstwa jest skorzystanie z pomocy zewnętrznej firmy, która na podstawie dostarczonych danych oraz wyników pomiarowych, obliczy ślad węglowy oraz zaproponuje rozwiązania mające na celu jego zmniejszenie. 

Przedsiębiorstwa, które pragną zredukować negatywny wpływ swoich działań na środowisko, a tym samym wyróżnić się wśród konkurencji, mogą wytypować specjalną jednostkę, która po odpowiednim szkoleniu, będzie w stanie dokonać pomiarów śladu węglowego.