BHP w przemyśle

Certyfikacja dla spawalnictwa – omówienie normy EN 1090

20 lutego 2019 at 10:58 By

most stalowy

Przebieg procesu spawania, począwszy od przygotowania konstrukcji i miejsca łączenia, przez przygotowanie sprzętu i materiału spawalniczego aż po jego zakończenie stanowią o końcowej jakości wykonanego łączenia. W praktyce bowiem spawanie jest jednym z niewielu procesów produkcyjnych, których jakość nie może zostać zweryfikowana po jego zakończeniu i otrzymaniu produktu końcowego.

Jednocześnie jednak spawanie stanowi kluczowy element wielu konstrukcji stalowych, wpływając bezpośrednio na ich stabilność i bezpieczeństwo użytku. Aby można było zagwarantować najwyższą jakość jego wykonania, branża spawalnicza została objęta wymogami normy dla konstrukcji stalowych i aluminiowych EN 1090. O jakich zasadach mówi norma EN 1090, jakie ograniczenia i wymagania wprowadza dla spawalnictwa i dlaczego warto postawić na certyfikację?

Czym jest norma EN 1090?

Zgodnie z obowiązującymi od 2011 roku przepisami, wprowadzenie na rynek europejski (w tym także polski) jakiejkolwiek konstrukcji stalowej lub aluminiowej, może odbyć się wyłącznie w momencie, gdy firma ją produkująca posiada zgodność z wymaganiami normy EN 1090 i zastosuje się do wszystkich jej wytycznych podczas każdego etapu produkcji danej konstrukcji. Oznacza to, że firma musi wprowadzić do swoich działań certyfikowany system Zakładowej Kontroli Produkcji obejmujący każde najmniejsze działanie wpływające na stan, jakość i wytrzymałość końcowego produktu, w tym także proces spawalniczy, którego kontrolowanie jest zdecydowanie jednym z trudniejszych zadań w branży.

Norma EN 1090 obejmuje ogół procesów biorących udział w wytwarzaniu konstrukcji stalowych i aluminiowych, rozpoczynając od etapu ich projektowania i pozyskiwania materiałów, przez przygotowania elementów do montażu, aż po sam montaż i spawanie kolejnych elementów konstrukcji ze sobą. Norma bierze jednak pod uwagę nie tylko ogólne procesy wchodzące w skład produkcji konstrukcji metalowych, ale też zagłębia się znacznie bardziej w szczegółowe działania i elementy wpływające na ostateczną jakość i bezpieczeństwo konstrukcji, w tym między innymi rodzaj zastosowanego do produkcji materiału.

W ten sposób normę EN 1090 została dodatkowo podzielona: EN 1090-2 to wymagania dla konstrukcji stalowych, a EN 1090-3 dla aluminiowych. Wymagania dla spawalnictwa znalazły się w normie ogólnej EN 1090-1.

Założenia normy EN 1090

EN 1090 to norma wprowadzająca wymagania obowiązkowe dla wszystkich producentów działających w ramach wytwarzania elementów i konstrukcji stalowych i aluminiowych, biorąca pod uwagę ich bezpieczeństwo i znaczenie dla branży budowlanej i ogółu społeczeństwa korzystającego na co dzień z tego typu konstrukcji. Norma jest sprzężona z dyrektywą europejską, przez co każdy producent działający na terenie Unii Europejskiej, niezależnie od tego czy produkuje wyłącznie na rynek polski czy ogólnoeuropejski musi sprostać jej wymaganiom. Norma jednoznacznie określa wymagania dla poszczególnych procesów wytwarzania konstrukcji budowlanych, ustanawiając standardy jakościowe dla materiałów, stosowanych narzędzi i technik oraz jakości poszczególnych procesów, w tym także spawalnictwa.

EN 1090 stopniuje też swoje wymagania na podstawie określonego dla konkretnej konstrukcji ryzyka – EXC 1 to klasa najniższego ryzyka, zakładająca jednocześnie nieco niższe wymagania niż klasa EXC 4, która przeznaczona jest dla konstrukcji niosących ze sobą bardzo duże ryzyko w razie jakichkolwiek usterek. Jako że spawanie ma ogromne znaczenie dla wytrzymałości danych konstrukcji, spełnienie wymagań dla konstrukcji w danej klasie ryzyka będzie tu niezwykle istotne.[1]

Przechodząc do konkretnych wymagań EN 1090 w kontekście spawalnictwa, aby firma mogła otrzymać certyfikat EN 1090 i tym samym produkować konstrukcje stalowe i aluminiowe na rynek europejski konieczne jest pomyślne przejście odgórnych egzaminów dla spawaczy i kontroli technik spawania zgodnych z normą ISO 3834, która jest uznawana za najwyższe standardy jakości w spawalnictwie.[2]

Zależnie od określonej klasy ryzyka konstrukcji oraz rodzaju materiału, z jakiego zostanie wykonana i jaki będzie przedmiotem spawania, producent już na etapie produkcji musi skutecznie przewidzieć najbardziej właściwą i najbezpieczniejszą metodę spawania danego materiału, potwierdzoną próbami i kontrolami wstępnymi. Firma powinna też dobrać własną metodę badań złączy spawanych w odniesieniu do normy EN 1090 pamiętając o tym, że fizyczne sprawdzenie jakości i trwałości spawania po jego zakończeniu jest właściwie niemożliwe. Firma musi wprowadzić też zgodny z normą i obowiązującymi przepisami system zakładowej kontroli produkcji organizujący działania wewnątrz firmy tak, by ryzyko produkcyjne i post-produkcyjne zostało zminimalizowane.

Certyfikacja EN 1090 w kontekście spawalnictwa

Choć wiele firm spawalniczych działa dzisiaj odrębnie od tych zajmujących się bezpośrednio produkcją konstrukcji stalowych, w celu uzyskania możliwości współpracy z tego typu przedsiębiorcami firmy spawalnicze muszą certyfikować do EN 1090, gwarantując tym samym swoim zleceniodawcą możliwość zapewnienia zgodności całej konstrukcji z wymaganiami normy. Certyfikowanie do EN 1090 potwierdzające wprowadzenie i ciągłe usprawnianie systemu Zakładowej Kontroli Produkcji, stosowanie się do wymogów ISO 3834 oraz dążenie do nieustannego doskonalenia technik i procesów wykorzystywanych podczas spawania pozwala wejść na rynek europejski i działać zgodnie z obowiązującymi przepisami i wymogami prawnymi.[3]

Bezpieczeństwo konstrukcji stalowych i aluminiowych zależne jest nie tylko od jakości zastosowanych materiałów czy precyzji przygotowanego projektu, ale też pojedynczych procesów takich jak spawanie, wchodzących w ich produkcję i wpływających bezpośrednio na stan produktu końcowego. EN 1090, która została wprowadzona w 2011 roku przez Unię Europejską i została automatycznie zharmonizowana z rozporządzeniem 305/2011 stając się tym samym obowiązkowym wymogiem dla wszystkich firm działających w obrębie branży budowlanej i produkcji konstrukcji stalowych i aluminiowych doskonale precyzuje jakość, do jakiej powinni dążyć wszyscy podwykonawcy.

Certyfikacja EN 1090 – dlaczego warto?

Pomijając fakt, że EN 1090 jest normą obowiązkową i firmy powinny certyfikować do niej po to, by potwierdzić legalność swoich działań i móc bezproblemowo wprowadzać wyprodukowane przez siebie konstrukcje na rynek krajowy i europejski, certyfikacja EN 1090 wprowadza wiele korzyści w strukturę działań samej firmy i jakości oferowanych przez nią procesów spawalniczych. Dostosowanie się do wymagań normy oznacza dążenie do minimalizacji błędów będących skutkiem źle prowadzonych i niedokładnych działań, źle dostosowanych do spawanego materiału technik spawania czy wreszcie niewystarczającego szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i jakości procesów spawalniczych.

To z kolei przekłada się na ogólną poprawę dynamiki pracy firmy, mniejsze straty i marnotrawstwo oraz lepsze przygotowanie do podejmowania różnorodnych zleceń bez obaw o możliwość niespełnienia wymagań rynkowych.

Od normy EN 1090 i stosowania się do jej zasad przez firmy działające w obrębie branży budowlanej, w tym także firmy spawalnicze zależy dziś jakość i bezpieczeństwo stosowanych w budownictwie konstrukcji. Uzyskanie certyfikatu EN 1090 pokazuje nie tylko to, że firma jest w stanie sprostać wymaganiom normy, ale aktywnie działa w kierunku ciągłego doskonalenia własnych działań, a to właśnie taka postawa prowadzi do zwiększania bezpieczeństwa każdego człowieka, który z wspomnianych konstrukcji stalowych w budownictwie korzysta pośrednio każdego dnia.

[1] https://www.iso.org.pl/uslugi-zarzadzania/wdrazanie-systemow/systemy-spawalnicze/en-1090/

[2] https://www.tuv.com/poland/pl/certyfikacja-wytwórców-konstrukcji-metalowych-według-en-1090.html

[3] https://www.dnvgl.pl/services/norma-en-1090-1-certyfikacja-zakladowej-kontroli-produkcji-64262

Comments are closed.